آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا برخی از هواپیماهای در حال پرواز، از خود بخارهای سفید رنگ طولانی و نسبتاً ماندگاری را ایجاد می‌کنند، در حالی که هواپیماهای دیگر بدون آنکه هیچ گونه ردی از خود باقی بگذارند از بالای سر شما در آسمان عبور می‌کنند؟
ظهور و پیدایش به ظاهر اتفاقی پسدمه‌ها (نامی که اغلب به این خطوط تراکمی اطلاق می‌شود) موجب شده است تا عده کمی از اقلیت هوشیار جامعه، آن را شواهدی از یک توطئه جهانی در نظر بگیرند. طبق گفته برخی، این بخارات ابر مانند، در حقیقت همان ( پسدمه ) عوامل شیمیایی و یا بیولوژیکی که به دلایلی فوق سری در ارتفاعات بالا انتشار می‌یابد به حساب می‌آید.
تئوری پسدمه چنان مسئله ماندگاری است که مدت‌‌هاست موضوع بحث‌برانگیزی شناخته می‌شود. در گفتگوهای رادیویی این موضوع مهم بواسطه سیاستمداران به بحث گذاشته می‌شود. این در حالی است که سازمان‌های دولتی ایالات متحده آمریکا، مدعی هستند که با درخواست‌هایی از شهروندان خشمگین در خصوص ارائه توضیحاتی در این رابطه مواجه شده‌اند.
از دنباله‌هایی که سوء ظن بسیار بیشتری را برانگیخته است می‌توان به دنباله‌هایی که اثر آن برای مدتی طولانی در مسیر عبوری هواپیما باقی مانده و سپس به صورت ابرهای سیروسی شکلی پراکنده می‌شوند و یا دنباله‌هایی که از چندین هواپیما که در کنار هم به پرواز در می‌آیند، و در یک منطقه وسیع به شکل ( ایکس او ( پراکنده می‌شوند، اشاره کرد.
پس با این اوصاف، دولت‌های جهان برای بیرون افکندن این حجم عظیم از مواد شیمیایی به جو استراتوسفر چه توجیهی می‌توانند داشته باشند؟
طرفداران این تئوری توطئه، توجیهات بسیاری ارائه می‌دهند. برخی معتقدند که انتشار این دنباله‌ها، اقدامی در جهت کنترل گرمایش جهانی زمین محسوب می‌شود، این در حالی است که عده‌ای دیگر بر اهداف بدخواهانه‌تری از قبیل کنترل جمعیت انسانی، سوء استفاده و فریب‌های روانی و آزمایش سلاح‌های نظامی استناد می‌کنند. ادعا می‌شود که این دنباله‌ها یکی از عوامل موثر در ایجاد مشکلات سلامتی و اختلالات تنفسی به حساب می‌آیند.
همچنین دولت و موسسات علمی، نیز این تئوری را مردود اعلام کرده و تأکید آنها بر آن است که تنها آن دسته از دنباله‌های بخار مانندی که اثر آنها بیشتر از حد معمول در آسمان باقی می‌ماند و یا در منطقه وسیعی پراکنده می‌شوند، پسدمه‌های طبیعی محسوب می‌شوند. آنها معتقدند که تنوع پسدمه‌هایی که در آسمان مشاهده می‌شود به دلیل ارتفاع زیاد پرواز و شرایط جوی آن منطقه می‌باشد، این در حالی است که پسدمه‌های شبکه‌ای صرفاً آثار بر جای مانده از تعداد بسیار زیادی از هواپیماهاست که در امتداد یک خط هوایی مشترک و پرکاربرد پرواز می‌کنند.
خلبان پاتریک اسمیت (Patrick Smith) نیز در کتاب خود به نام محرمانه‌های کابین خلبان (Cockpit Confidential) – (کتابی که در رابطه با سفرهای هوایی) این تئوری را رد می‌کند. او می‌گوید: «پسدمه‌ها در شرایطی ایجاد می‌شوند که هوای مرطوب خارج شده از درون اگزوز هواپیمای جت در معرض هوای سرد و خشک ارتفاعات بالا قرار گرفته و متراکم شود و بدین ترتیب این هوای مرطوب به شکل کریستال‌های یخی تبدیل می‌شود، این پسدمه‌ها بی‌شباهت با مه سفید رنگی که در نتیجه بازدم در یک روز سرد از دهان شما خارج می‌شود، نیستند.
به عبارت دیگر پسدمه‌ها نوعی ابر هستند. بخارهای آبی که اگرچه ممکن است عجیب و غریب به نظر برسند، اما در حقیقت در نتیجه فرایند احتراق درون موتورهای هواپیمای جت ایجاد می‌شوند، جایی که این رطوبت از آنجا نشات می‌گیرد. تفاوتی نمی‌کند که این اَشکالی که در قالب یک پسدمه بوجود آمده‌اند به ارتفاع و آرایش جوی محیط بستگی دارند یا خیر با این حال این پسدمه‌ها همچنان تحت تأثیر دمای هوا و چیزی به نام فشار بخار قرار دارند.
در سال ۲۰۰۰ اداره هوانوردی فدرال و مقامات هوانوردی ملی ایالات متحده آمریکا، با مشارکت آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA)، اداره هوانوردی و فضانوردی ملی ناسا (NASA) و اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا (NOAA)، گزارش مفصلی در این خصوص و با هدف رفع قاطعانه شایعات ارائه کردند. اما متأسفانه این گزارش آنها راه به جایی نبرد. در سال ۲۰۱۵ بار دیگر آژانس حفاظت از محیط زیست این سند را چاپ و منتشر کرد.
در این گزارش این‌طور آمده است که: در طول پرواز، موتورهای هواپیما از خود ذراتی از قبیل بخارات آب، دی اکسید کربن، مقادیر کمی اکسید نیتروژن، هیدروکربن، مونوکسید کربن، گاز گوگرد، دوده و ذرات فلز خارج می‌کنند، که در اثر احتراق سوخت هواپیما در دمای بالا ایجاد می‌شود. از میان تمام این ذرات، تنها بخار آب است که در ایجاد اشکال مختلف پسدمه نقش دارد.
اگر میزان رطوبت خارج شده از اگزور هواپیما، در سطح بالایی قرار داشته باشد (بیشتر از مقداری که برای وقوع تراکم یخی مورد نیاز است)، اثر برجای مانده از آن دنباله ماندگار می‌شود. ذرات یخی که به تازگی شکل گرفته‌اند، با جذب آب از محیط اطراف خود به لحاظ اندازه بزرگتر می‌شوند. پسدمه‌های خطی ایجاد شده تا مسافت بسیار زیادی پشت سر هواپیما امتداد می‌یابد.
پسدمه‌های پایدار که گاهاً چندین کیلومتر پهنا و ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر عمق دارند، ممکن است تا ساعت‌ها در آسمان باقی بمانند. وجود تلاطم هوایی ایجاد شده در مسیر عبوری هواپیما، اختلاف سرعت باد در مسیر پرواز و احتمالاً اثرات مستقیم گرمایش خورشیدی، از جمله دلایل پراکنده شدن اثر پسدمه‌ها به حساب می‌آید.
همچنین در این گزارش اینگونه نتیجه‌گیری شده است که: «پسدمه‌های پایدارهیچ گونه تهدید مستقیمی برای سلامتی عمومی افراد ایجاد نمی‌کند» اما در ادامه افزوده شده است که: حالت ابر مانند این پسدمه‌ها ممکن است به تغییراتی در آب‌و هوای جهانی منجر شود که مسبب آن بشر است.
بنابراین، هرچند شایعات گسترده‌ای که در رابطه با این پسدمه‌ها وجود دارند از هیچ پایه و اساس محکمی برخوردار نیستند، اما با این حال این پسدمه‌ها به نوبه خود احتمالاً با دخالت در گرم‌تر شدن زمین، نهایتاً برای انسان‌ها و محیط زندگی‌شان مضر هستند.
حقایق جالب دیگری نیز در رابطه با پسدمه‌ها وجود دارد:
گاهی اوقات هواپیماهای نظامی در ارتفاع مشخصی پرواز می‌کنند تا از این طریق هم مانع از انتشار این پسدمه‌ها شده و هم شرایطی فراهم آورند تا موقعیت این هواپیماها آشکارسازی نشود.
نکته جالب دیگر این است که، زمانی که یک هواپیما بر روی زمین به سمت یک ناظر حرکت می‌کند، ممکن است پسدمه‌ای که از آن منتشر می‌شود به صورت عمودی بروز کند. در نوامبر سال ۲۰۱۰، مقامات مرکز فرماندهی پنتاگون (The Pentagon)، از رویدادی که تحت عنوان «پرتاب مرموز موشک» از ساحل کالیفرنیا گزارش شده بود، کاملاً سردرگم شده بودند؛ اما در نهایت به این نتیجه رسیدند که این رویداد عجیب احتمالاً پسدمه یک هواپیما بوده است.
