برج کج پیزا واقع شده در شهر پیزا در ایتالیا، با وجودی که تنها برج کج جهان نیست، ولی از مشهورترین آنها در کل جهان می‌باشد.
این برج در شهر پیزا یکی از شهرهای مهم ایتالیا قرار گرفته است، شهری که دارای بناهای قدیمی از جمله کلیساهای و کاخ های دیدنی است، اما این برج پیزا است که با کج بودنش دست زیادی در معروف شدن این شهر داشته است و بسیاری از گردشگران پیر و جوان را به تماشای خود می کشاند.
این برج با۵۶/۷۰ متر ارتفاع و ۱۴۵۰۰ تن وزن در پیزای ایتالیا واقع است، آغاز ساخت این برج در دوره رنسانس در ۹ آگوست ۱۱۷۳ به انجام رسید. گفته می‌شود در آن دوره، ثروتمندان ایتالیا و طبقه اشراف برای رقابت با یکدیگر مشهورترین هنرمندان و معماران را مأمور ساختن شاهکارهای معماری می‌کردند.
در قرن دوازدهم، اهالی شهر پیزا تصمیم گرفتند کلیسای آنها برجی داشته باشد که برج سینت مارک را تحت تأثیر قرار دهد. پس از آن که پایه‌های بنا حفر شد، معماری کار آزموده به نام دیوتیسالوی که مسئول ساختمان این برج بود، نخستین سنگ آن را بنا نهاد اما چند سال پس از شروع ساخت آن، هنگامی که تنها سه طبقه پایینی آن به پایان رسیده بود و پیش از آنکه ارتفاع برج به ۱۲ متر برسد، این برج خمیدگی خودش به سمت جنوب‌شرقی را نشان داده بود. پس از آن ساخت این برج به مدت ۱۰۰ سال متوقف شد.
در سال ۱۲۳۴ از معمار دیگری به نام بناناتو خواسته شد تا ساختمان برج را تمام کند، او چهارمین سقف بنا را به پایان رساند و آن را نیمه تمام گذارد.
سپس معمار دیگری رشته کار را بدست گرفت و طبقات پنجم و ششم را تمام کرد، اما پایه اصلی همچنان منحرف می‌شد. تقریبا یک قرن بعد، معماری به نامپیزانو ساختمان آخرین بالکن را به پایان رساند و ناقوس برج را در نزدیک مرکز ثقل نصب کرد. تا اینکه در نهایت احداث برج با ساخت آخرین طبقه آن و قرار دادن ناقوس در آن توسط معماری به اسم پیزانو در سال ۱۳۷۲ پایان یافت.
در سال های دور مردم بر این باور بودند که کج بودن برج پیزا جزئی از طرح اولیه و به عمد معمار بوده است اما کارشناسان با بررسی ها نشان دادند طرح اولیه این برج به صورت عمودی بوده است و طی ساخت کج شده است، نکته ای که این برج را محبوب می کند زیبایی و پایداری آن با وجود کجی در طول سال ها بوده است. برج پیزا با تخریب ها و مشکلات زیادی از جمله زلزه های شدید و خفیف، جنگ، اشتباهات محاسباتی در ساخت و … روبرو بوده است اما حالا متخصصان با طراحی زیر ساخت ها و مهندسی های پیشرفته سعی بر کاهش میزان کج شدن برج دارند.
در ۲۷ فوریه ۱۹۶۴دولت ایتالیا برای جلوگیری از سقوط این برج درخواست کمک کرد. یک گروه از مهندسان، ریاضیدانان و تاریخدانان در جزایر آزور گرد هم آمدند تا راه‌های پا بر جا نگه داشتن و استحکام برج را بررسی کنند.
بعد از دو دهه کار و فعالیت روی این پروژه، برج در ژانویه ۱۹۹۰ به روی عموم بسته شد. در طول این مدت ناقوس‌های برج برای کم شدن از وزن‌شان از محل خودجا‌به‌جا شدند.
روش‌های بسیاری برای پا بر جا نگه داشتن برج پیشنهاد شده که از آن جمله می‌توان به استفاده از وزنه‌های ۸۰۰ تنی سربی درپای آن اشاره کرد. راه‌حل نهایی برای پیشگیری از کج شدن بیشتر برج انتقال ۳۸ متر مکعب از سطح بر آمده زیر آن بود.
از ۷ ژانویه سال ۱۹۹۰ بازدید از این برج توسط توریستان ممنوع شد، چون خطر ریزش آن افزایش پیدا کرده بود.
طبق گزارشی که در تلگراف به چاپ رسید «جان برلند»، پرفرسور۷۲ ساله بریتانیایی مهندسی خاک ثابت کرده که دلیل ناپایداری این برج سفره آب زیرزمینی متحرکی زیر سطح نرم پایه ۲۰۰ متر مربعی این برج است.
با توجه به این مسئله این پرفسور به همراه گروه حفظ و مرمت آثار باستانی‌اش بودجه‌ای بالغ بر ۳۹ میلیون دلار را صرف پیدا کردن راهی ابداعی برای جلوگیری از سقوط این برج کردند.
این گروه از سال ۱۹۹۰ مشغول به کار شدند اما چندبار احتمالات اشتباه آنها را به بیراهه منتهی کرد. در سال ۱۹۹۲ این گروه با استفاده از تاندون‌های فولادی سعی کردند برج پیزا را ثابت نگه دارند، در سال ۱۹۹۳ شمش‌هایی از جنس سرب و بست‌های تنومند نیز به این تاندون‌ها اضافه کردند که این مسئله موجب نارضایتی مردم شد.
بالاخره در سال ۱۹۹۵ برلند کمی به راه حل مسئله نزدیک شد. او متوجه شد جیمز تروبشاو، مهندس دوران ویکتوریا در سال ۱۸۳۲ برای برطرف کردن خمیدگی برج کلیسای سینت چاد از نقره استفاده کرده است.
او ترکیبی شامل نقره را در سمت شمالی برج جاسازی کرد، درست در جهت مقابل زاویه خمیدگی، این مسئله موجب شد تا جاذبه در سمت مخالف خمیدگی سنگینی و از خم شدن بیشتر برج جلوگیری کند. این شیوه همچنین در برابر حرکت سفره آب زیرزمینی نیز ساختمان را پایدار و ثابت نگه می‌دارد.
از ۱۵ دسامبر ۲۰۰۱، دیدار از این برج ۱۴/۵۰۰ تُنی مجدداً توسط بازدید‌کنندگان آزاد شد.
مهندسان و دانشمندان اعلام کردند دیگر خطر سقوط، برج کج پیزا را تهدید نمی‌کند، چرا که کمیته حفظ این بنا نام گزارش ۱۰۰۰ صفحه‌ای‌اش را که تمامی تلاش‌های حفظ این بنا در آن ذکر شده «برج ترمیم شد» گذاشته است.
این برج به این ترتیب، به نشان اصلی شهر پیزا تبدیل شد و سال ۱۹۸۷ نیز توسط یونسکو به میراث فرهنگی پیوست، به نظر می رسد تا چیزی حدود سه قرن دیگر ایتالیا میزبان برج کج پیزای خود باشد.
